Mađarski novac Vojvodini: U čemu je caka?

Za sredstva mogu da konkurišu samo dvojni državljani, što znači ‘ekonomsko osnaživanje = sigurni glasovi’.

„Da sam Srbin, glasao bih za Srpsku naprednu stranku!“ – ovu rečenicu nedavno je izgovorio jedan ministar u Vladi Mađarske, tokom posete svojim južnim susedima – Srbiji, izražavajući na taj način, kako je objasnio, potpunu podršku Vladi Srbije na njenom putu evropskih integracija.

Nastup Petera Sijartoa, ministra spoljnih poslova i spoljne trgovine Mađarske, izazvao je brojne reakcije u toj zemlji, sa osnovnim pitanjem – da li jedan političar, član aktuelne Vlade određene zemlje, treba ili ne, da na ovaj način učestvuje u kampanjskim aktivnostima u jednoj drugoj zemlji?! Odgovor bi možda bio da ne treba, ali ako se zna da u aktuelnoj Vladi Srbije aktivno učestvuje i Savez vojvođanskih Mađara, najveća stranka mađarske nacionalne zajednice u Srbiji, onda i pored toga „ne“, postoji sasvim racionalan pristup Vlade Mađarske, jer na neposredan način oni obezbeđuju i glasove za sebe – naravno na nekim budućim izborima u svojoj zemlji.

Zaokruži za pasoš!

Za matičnu zemlju jeste važna sudbina sunarodnika u okolnim zemljama, ali je jasno kao dan da su od toga važniji sigurni glasovi. Da podsetimo, vladajuća stranka FIDES već godinama dominira političkom scenom Mađarske. Pre nekoliko godina, kako bi još više učvrstili svoju poziciju, premijer Mađarske Viktor Orban i njegova dvotrećinska većina u parlamentu te zemlje, promenom Ustava obezbeđuje Mađarima koji žive van granica matične zemlje da po pojednostavljenoj proceduri dođu do mađarskog državljanstva, odnosno da postanu dvojni državljani. Za to je potrebno da ta osoba može dokazati da je neko od njegovih predaka rođen na teritoriji bivše velike Mađarske (pre Trianona), i, naravno, da zna mađarski jezik. Dakle, nije neophodno da ta osoba bude mađarske nacionalnosti! Orbanova Vlada se potrudila da na ovaj način, kako su objasnili isprave istorijsku nepravdu, ali u pozadini ipak stoje mnogo praktičniji i u ovome trenutku bitniji razlozi za donošenje jedne takve odluke.

Podsećanja radi, Mađarska socijalistička partija je, dok je pre FIDES-a bila na vlasti, raspisala referendum po tom pitanju, uz naravno veliku antikampanju, gde su građani Mađarske pokazali da nisu za davanje dvojnog državljanstva Mađarima i već pomenutim „drugima“, izvan granica matične zemlje. Orban, poučen tim iskustvom, ništa nije prepustio slučaju, već je zahvaljujući velikom uspehu na izborima iskoristio većinsku prednost u parlamentu i doneo pomenutu odluku.

Mađarska Vada je već tada razmišljala nekoliko godina unapred. Broj „novih“ mađarskih državljana povećavao se iz godine u godinu, jer je pasoš članice Evropske unije u vreme teškog života u Srbiji postao prilično tražena roba. Pojavile su se i brojne zloupotrebe, pa su državljanstvo dobijali i oni koji ne govore mađarski jezik. Ta pojava je do danas svedena na minimum, ali je Orban uspeo u svojoj nameri da sebi i svojoj stranci obezbedi nove, sigurne glasove, jer ruku na srce ko u ovoj situaciji ne bi glasao za stranku koja vam je obezbedila tako važnu stvar! Vlada Mađarske se ni tu nije zaustavila, pa je krajem prošle godine kao bomba odjeknula informacija da će Mađarska u narednih nekoliko godina, u cilju ekonomskog osnaživanja mađarske nacionalne zajednice u Vojvodini, obezbediti 50 milijardi forinti, odnosno oko 160 miliona evra, što bespovratnih sredstava, što veoma povoljnih kredita. Prvi raspis je već završen, sredstva će biti dodeljena u junu, a u međuvremenu je raspisan i dugi krug. U čemu je caka? U tome da za ta sredstva mogu da konkurišu samo dvojni državljani! Ekonomsko osnaživanje = sigurni glasovi!

Juče saradnici, danas ljuti protivnici

Vlada Mađarske je inače za svog strateškog partnera u sprovođenju programa pomenutog ekonomskog osnaživanja odabrala Savez vojvođanskih Mađara (SVM). SVM je proteklih godina postao i neizbežan akter svih dogovora i susreta rukovodećih struktura dve zemlje, a i, kako smo već rekli, SVM je deo Vlade Srbije koju vodi Srpska napredna stranka. Taj zaokret stranke na čijem je čelu Ištvan Pastor, odnosno saradnja sa nekada ljutim političkim protivnicima, dovela je do ozbiljne partijske podele koja je kulminirala prošle godine formiranjem Mađarskog pokreta, nove civilne organizacije. Mađarski pokret su osnovali bivši članovi SVM-a, koje je Pastor zbog stranačke nediscipline isključio iz stranke. Pokret će učestvovati na predstojećim izborima u Srbiji, i to na svim nivoima i postoji realna šansa da ova nova politička opcija oduzme jedan broj glasača od SVM-a. To je svakako jedan od razloga zbog kojeg se članovi Vlade Mađarske skoro svakodnevno pojavljuju u kampanjskim aktivnostima Saveza vojvođanskih Mađara, jer koliko god da FIDES, stranka Viktora Orbana, može da računa na sigurne glasove u Vojvodini, stranka Ištvana Pastora samo može da se nada da nisu izgubili poverenje glasača i da mogu i u narednim godinama biti deo Vlade Srbije.

I tu se polako vraćamo na početak priče. Proteklih meseci se više puta moglo čuti da se odnosi Srbije i Mađarske nalaze na istorijskom vrhuncu. Mađarska snažno i neprekidno podržava evropske integracije svojih južnih suseda, kako je ministar Sijarto rekao, pre svega zbog toga, što će, ako Srbiji bude bolje, biti bolje i pripadnicima mađarske nacionalne zajednice. Nedavno je nakon višegodišnje pauze ponovo zasedala međuvladina mešovita srpsko-mađarska komisija, koja je između ostalog zadužena i za praćenje položaja srpske nacionalne manjine u Mađarskoj i mađarske nacionalne manjine u Srbiji. Baš sada, pred izbore u Srbiji! Slučajno ili ne, prosudite sami!

Stavovi izraženi u ovom tekstu su autorovi i ne odražavaju nužno uredničku politiku Al Jazeere.

Izvor: Al Jazeera

Piše: Kristijan Takač